Cymru Ofalgar

Tanbrisio gofal yw’r enghraifft gliriaf, a dyma ein ffocws presennol yma yn Oxfam Cymru.

Mae miliynau ohonom ledled Cymru, y DU, ac yn fyd-eang, yn darparu gofal di-dâl yn ogystal a gofal â thâl, ac yn ymgymryd â gwaith domestig di-dâl yn y cartref. Gwaith sydd i gyd yn hanfodol ar gyfer lles ein teuluoedd ac ar gyfer hwylustod ein cymdeithasau. Mae'r gwaith hwn yn hanfodol er mwyn i'n heconomï weithredu.

Mae diffyg cydnabyddiaeth yn golygu nad oes digon o gefnogaeth ymarferol nac ariannol yn cael ei rhoi i ofalwyr a rhieni di-dâl. Mae'n golygu cyflog isel ac amodau gwaith gwael i weithwyr gofal. Mae'n golygu gwasanaethau gofal plant a gofal oedolion sydd wedi'u gorymestyn a'u tanariannu.

Yn aml, gadewir gofalwyr, a'r rhai sy'n profi gofal, i dalu'r pris uchaf. Mae llawer yn wynebu caledi ariannol a thlodi dwfn, yn ogystal â straen corfforol ac emosiynol enfawr.

Rhwydwaith anweledig yw hwn, o fenywod yn bennaf, lle bo eu tiriondeb a pharodrwydd i ymrwymo at ofal yn gyson cael ei gymryd yn ganiataol, yn cael ei anwybyddu gan gymdeithas a'i fanteisio arno gan fyd sydd wedi'i adeiladu ar ragdybiaeth o anghydraddoldeb.

Nid oes rhaid i pethau fod fel hyn. Dyna pam, yma yng Nghymru, rydym yn gwthio llunwyr polisi i wneud dewisiadau gwell sy'n cydnabod gwir werth gofal yn ein bywydau ni oll, fel rhan o ymdrechion eang i werthfawrogi crynswth y gwaith a wneir gan fenywod yn well.

Un maes allweddol yw gofal plant.

Yn 2023, datgelodd ymchwil Oxfam Cymru fod diffyg gofal plant fforddiadwy yng Nghymru yn carcharu rhieni mewn tlodi neu'n eu cadw yn barhaus ar ffiniau tlodi, tra hefyd yn cael effaith sylweddol ar eu iechyd meddwl, gyrfaoedd ac ar gynlluniau teuluol y dyfodol.

Menywod yn bennaf sy'n talu'r pris, gyda mamau'n cael eu gorfodi i leihau eu horiau gwaith, neu roi'r gorau i weithio'n gyfan gwbl, er mwyn gofalu am eu plant, gan waethygu tlodi ac anghydraddoldeb rhywedd ymhellach ledled Cymru.

Rydym yn galw am ailwampio cynlluniau gofal plant presennol Llywodraeth Cymru a ariennir, dan arweiniad Grŵp Cynghori annibynnol, er mwyn sicrhau bod unrhyw gyflwyniad o ofal plant a ariennir yn y dyfodol ledled Cymru yn diwallu anghenion rhieni ac ar yr un pryd yn cyflawni uchelgeisiau gwrthdlodi a chydraddoldeb rhywedd y Llywodraeth.

Darllenwch ein adroddiad, Little Steps, Big Struggles, Childcare in Wales, fan hyn.

Heddiw, mae ein heconomi ddim yn gwerthfawrogi y gwaith a wneir yn bennaf gan fenywod, yn enwedig gofal di-dâl a gwaith domestig. Mae angen i hynny newid. Dyna pam rydym yn galw ar Lywodraeth Cymru i osod strategaeth economaidd newydd, gyda gweledigaeth glir ar gyfer yr economi rydym am ei gweld yng Nghymru. Ynghyd â'n partner, Sefydliad Materion Cymreig, rydym wedi nodi nifer o syniadau a chamau y gall Llywodraeth Cymru ei gymryd i adeiladu gwlad fwy gwyrdd, tecach a mwy gofalgar.

Darllenwch ein adroddiad cydweithredol, A Wales That Cares for People and Planet, fan hyn.